Pınar Saraçoğlu
Erdoğan, İsrail yayılmacılığını gösteren tartışmalı Filistin haritasını yine gündeme taşıdı. Dünya üzerinde topyekun bombalanan Gazze kadar kaç şanssız kent var?
Bu videoda Gazze’nin şanssızlıklarla dolu tarihine bakacağız…
“Gazze” ismi ilk olarak MÖ 15. yüzyılda Mısır Kralı Üçüncü Thutmose’un askeri kayıtlarında geçiyor. Kent, 350 yıl boyunca Mısır’ın egemenliğinde kaldı.
Filistinliler bölgede yayılmaya başlayınca komşuları -Sümer kökenli- İsrailoğulları ile savaştı. Hep yenildiler. MÖ 10. yüzyılda gerçekleşen Yehuda ve İsrail krallığı bölünmesinden sonra Filistinliler bağımsızlıklarını yeniden kazandı. Tekrar bu iki krallıkla savaşmaya başladı.
Romalıların bölgeye gelmesiyle Filistin-İsrailoğulları çatışması son buldu. Gazze’ye istikrar geldi.
Roma İmparatorluğun bölünmesi ardından Gazze, Doğu Roma ve ardından Bizans kontrolüne girdi. Hıristiyan piskoposluğu kuruldu. Pagan inanca sahip Gazze’de Hıristiyanlığa geçiş, 396 ile 420 yılları arasında Aziz Porphyrios döneminde hızlandırıldı. (Son İsrail bombalamasında bu ismi taşıyan kilise de yıkıldı.)
Ardından Gazze’ye Persler geldi.
Büyük İskender, Mısır yolunda fethine direnen son şehir Gazze’yi güçlükle ele geçirdi. Bölge sakinleri ya öldürüldü ya da esir alındı. İskender, Gazze’ye çölde yaşayan yerel Arap Bedevileri getirdi. Sonra, bunlar da yıllarca birbiriyle çatıştı.
Gazze, Yahudi devleti Hasmon kralı Alexander Yannai tarafından ele geçirildi. Apollon tapınağına kaçan 500 senatör öldürüldü…
Yıl, 635. Müslümanlar, Raşidin Ordusu ile Gazze’yi ele geçirdi. Bu ordu tarafından fethedilen ilk şehirdi; Hz. Muhammet’in dedesinin mezarı olduğu iddiası vardı… Ardından…
Abbasiler geldiler, Fatimiler geldiler… (Fatımi döneminde Gazze’de Şii İslam hakimdi, Selahaddin Eyyubi şehri fethettikten sonra Sünni inanç benimsendi.)
Gazze, Haçlıların/Tapınak Şövalyelerinin -hem de kaç kez- istilasına uğradı, her seferinde harabeye döndü…
Gazze, Moğolların istilasına da uğradı…
Ardından Müslüman köle Memlükler geldi. Haçlılar tarafından sürülen Yahudilerin şehre dönmelerine izin verdi.
Sadece işgalle değil; o dönem Gazze, depremler, seller, çekirge istilası ve vebayla uğraştı.
Ve: Osmanlı, Gazze’yi topraklarına kattı. Yıl, 1516.
Osmanlı döneminde Gazze parlak dönem yaşadı. Bunda Vali Rıdvan Paşa hanedanlığının çok emeği oldu.
Osmanlı’nın çöküş yıllarına girmesiyle 19. yüzyılın başlarından itibaren Gazze, Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın işgaliyle Mısır’ın hâkimiyetine girdi.
Birinci Dünya Savaşı ile Gazze, 1917’de İngiliz kuvvetlerin eline geçti.
1948 Arap-İsrail Savaşı’nın ardından Mısır tarafından işgal edildi.
1967’deki Altı Gün Savaşı’nda İsrail’in eline geçti.
Gazze, 1993’te -Oslo görüşmeleri ardından- Filistin Ulusal Yönetimi’ne devredildi.
2006 seçimlerinden sonra El Fetih ile Hamas arasında silahlı çatışma çıktı, Hamas, Gazze’de iktidarı silahla ele geçirdi. Mısır ve İsrail Gazze’ye abluka uyguladı.
Hamas ile İsrail Savaşı bugün olduğu gibi hep sürdü…
